De beste perfectionist die falen ziet als succes?!

Woensdagavond laat heb ik opeens mijn dochter aan de telefoon. Ik had haar eerder die dag ongemerkt gebeld en antwoord ontvangen dat ze in een TSOL klas zat en niet bereikbaar was. Wat zou een TSOL klas zijn? Mijn nieuwsgierigheid was gewekt.

Even later bedacht ik me dat ze in een klas van ‘The School of Life’ zat en stuurde een bericht of het een interessante klas was. Ze belde me en zei dat het een les was over “De beste perfectionist’’ en wat zij het meest leuke van de les vond was: ‘De beste perfectionist is diegene die falen ziet als succes!’ Ik kon er meteen om lachen.

Ik was die hele avond al bezig met teksten voor de nieuwsbrief en was helemaal niet tevreden tot er een lichtje ging bij mij op ging! “Dit is een prikkelende titel voor mijn stukje”, dacht ik meteen, “zomaar in mijn schoot geworpen na een broekzak belletje naar mijn dochter.”

Waarom vond ik deze uitspraak zo leuk? Herkenning! Bij te veel perfectie kan het leven er – naar mijn mening- teveel uit gaan en bij het goed kunnen omgaan met falen is er ruimte voor een creatief proces, waardoor er weer leven in komt. Een perfectionist die falen als leerproces kan zien, is echt een topper. Die kan lucht brengen in zijn grootste angst namelijk falen en dit zelfs als succes zien.

Wat kun je dan leren van falen als perfectionist? Dat fouten maken helemaal niet zo erg is! Dat je de situatie ziet als iets dat bij het leren en het leven hoort; waardoor je nog beter kunt worden als perfectionist, als mens. Daarvoor is nodig het falen niet als iets absoluuts te zien, maar iets wat met wat creativiteit en communicatie tot iets nieuws kan leiden. Soms ook nuchter nemen dat het niet gelukt is, je gefaald hebt en blijven doorademen. Klinkt simpel, maar dat was het voor mij absoluut niet.

Ik heb namelijk wat met falen, ik vond het echt heel eng, vooral wanneer mensen die ik goed kende, erbij waren. Een heftige faalervaring had ik toen ik zes jaar was en ging afzwemmen voor mijn A-diploma. Mijn moeder en een vriendinnetje kwamen kijken. Ik was zó zenuwachtig dat ik moest overgeven van spanning bij het douchen. Ik werd door een vriendelijke zwemjuf geholpen en zwom niet mee toen iedereen zijn baantjes zwom. Bij het watertrappelen was ik weer van de partij. De diploma’s zouden bijna uitgedeeld worden toen mijn moeder naar de badmeester liep en zei dat haar dochter nog niet gezwommen had.

Nu moest ik alleen voor alle mensen zwemmen. Nog veel erger en té eng. Zonder diploma naar huis en met het besluit dat mijn ouders, familie niet meer naar me mochten kijken als ik iets spannend vond!
Wat vond ik het vaak jammer dat ze er niet bij waren omdat ze niet mochten toen ik wel mijn diploma’s met gemak haalde, een mooie tenniswedstrijd had gespeeld of iets liet zien waar ik trots op was. Zo kon ik mijn successen ook niet vieren.

Ik kan de spanning nog steeds voelen in mijn schoudergebied inclusief een hoge korte ademhaling. Ik zie hoe ik me vaak aanpaste, in bochten wrong om maar vooral niet te laten zien hoe onzeker ik me voelde over wat ik dacht niet goed te kunnen. Ik was vooral heel goed in het bedenken hoe de ander zou willen dat ik het zou doen, wilde het vooral heel perfect doen om maar niet te falen. Ik zie mezelf nog als juf voor de klas staan en de inspecteur kwam langs. Ik was meer bezig met deze meneer en hoe hij het zou willen dat ik les gaf, dan met mijn natuurlijke ontspannen manier van lesgeven. De kinderen waren blij toen hij weg was en zeiden: ‘Gelukkig juf, nu doe je weer normaal’. En ik was ook blij dat ik weer bij me zelf was.

Falen als succes zien, lag echt mijlenver van me af.

Toch heb ik er in de loop der tijd beter mee leren omgaan, ondanks dat falen nog steeds een lichte of zwaardere vorm van schaamte oproept. De winst is, dat ik geleerd heb om over mijn falen te communiceren. Ik houd het niet voor me als ik bepaalde dingen spannend vind en ik durf over mijn dommigheden te vertellen; zoals over de kruimel in mijn decolleté, de aanhouding door de politie wegens te creatief rijden. Het kleeft veel minder aan me als ik het open en direct communiceer en niet in verzet ga als iemand me op iets wijst. Ik vertrouw op mijn creativiteit en communicatievermogen om er weer uit te komen. Vaak kan ik er zelfs de humor van inzien. Het is ook uitnodigend voor anderen, ze zien dat falen als leermoment aangenomen kan worden, het verzacht en het geeft weer lucht.

Het voelt vrij om er zo mee om te gaan. Daarom vind ik het zo’n leuke uitspraak.

De angst voor fouten maken, de angst na onderhevig te zijn geweest aan nare gebeurtenissen, de angst om anderen teleur te stellen zit bij veel mensen diep. Het kan voor veel mensen zo beangstigend zijn dat ze er ongelooflijk veel voor over hebben om dat hele pijnlijke angstige gevoel te voorkomen. Door je alsmaar aan te passen, over je grenzen te gaan, doorgaan totdat je niet meer kan.

Wat me onlangs raakte was een vrouw bij wie dit tot zeer ernstige burn-out heeft geleid, inclusief paniekaanvallen en zelfs door de knieën zakken, hartproblemen door decennia lang overbelasting van het lichaam, dat de spanning van het alsmaar moeten niet meer trekt. En in lichtere mate bij iemand anders: “Ik ben me zelf kwijtgeraakt, zit niet goed in me vel.” In de laatste weken ontmoette ik veel mensen die leden aan perfectionisme. Veel jongeren ook, waar in hun eerste baan al bovenmatig veel van wordt verwacht en vooral als ze hun grenzen nog niet kennen of niet durven aangeven en een grote kans hebben om zwaar overspannen te worden.

Wat is het dan fijn om erachter te komen waar je in wezen zo’n last van hebt, welk overlevingsgedrag naar aanleiding van een of meerdere gebeurtenissen dit gedrag heeft veroorzaakt en dat je er iets aan kan doen. Als je dit doorziet kun je met mildheid hiernaar kijken, er uiting aan geven en tot nieuwe inzichten komen die je keuzevrijheid geven om vrijer hiermee om te gaan. Dit geeft lucht en maakt het lichter.

Herkenbaar? Ik bied je graag de ruimte om hier samen naar te kijken.

Als laatste nog het citaat waar ik oorspronkelijk dit stukje mee wilde beginnen: